Küçük Mecmua

Küçük Mecmua, Türkçülüğün zirve isimlerinden Diyarbakırlı Ziya Gökalp tarafından 5 Haziran 1922 ile 5 Mart 1923 tarihleri arasında Diyarbakır’da yayımlanmış, haftalık ilmî, edebî, siyasî, iktisadî bir mecmuadır. Ankara hükümetinin maddî yardımlarıyla yayımlanan dergi, 33 sayı çıktıktan sonra yayın hayatına son vermiştir. Dergide ekseriyetle Ziya Gökalp’ın kendi ismiyle ve müstear isimlerle yazdıkları yazılar yer alıyordu. Gökalp’in dışında Ali Canip (Yöntem), Ali Nüzhet Göksel, Binbaşı Halis Bey, Cahide Vehbi, Çubukçuzade Mehmed Sıdkı (Akozan), Dr. Gafur Nüzhet, Dr. İbrahim Halil, Edip Feyzi, Hâmid Zülfü (Tigrel), İhsan Hâmid (Tigrel), Harputlu Fethi, Mustafa İskender, Mustafa Şevki (Ekinci), Nezihe Gafur, Osman Recai (Ocak), Recep Ferdi, Reşat Hayreddin, Said Nazif (Ozankan) ve Yahya Saim (Ozanoğlu) gibi isimlerin yazıları da yayımlanıyordu. Dergide şiir ve hikâye gibi edebî metinlerle masal, fıkra, türkü gibi halk edebiyatı ürünlerinin yanı sıra tarih, felsefe, ekonomi, siyaset, sosyoloji, sanat tarihi gibi çok çeşitli alanlarda yazılar yayımlanmıştır. Gökalp’ın içtimaiyat, felsefe, tarih, halkiyat, kavmiyat, lisan ve ıstılah, iktisadiyat, siyasiyat, ruhiyat gibi çeşitli bilimlere dair makaleleri de derginin neredeyse her sayısında yer almaktaydı. Daha da mühimi, Küçük Mecmua’da Ziya Gökalp tarih, milliyet, kavmiyet, hars [kültür], Kürtler, Kürt aşiretleri ve Diyarbekir hakkında çeşitli yazılar kaleme almıştır. Gökalp’in bilhassa “Türkler'le Kürtler”, “Millet nedir?”, “İstimlal”, ve “Şehir Medeniyeti, Köy Medeniyeti” gibi yazıları doğrudan Kürtler hakkında tarihi ve sosyolojik malumat vermektedir. Bahse konu yazılarında Gökalp, Misak-ı Millîyi esas alarak Türklere ve Kürtlere tarihi coğrafya üzerinden etnografik bir sınır çizer. Bu sınırı Türklerin ve Kürtlerin yerleşik olarak yaşadıkları yerler olarak tanımlar. Kısacası Gökalp, Küçük Mecmua’da kaleme aldığı yazılarda Kürtlerle Türklerin asırlara dayanan ortak din, tarih ve coğrafya birlikteliklerinin neticesinde hem maddi, hem de manevi bir şekilde birleştiklerini, yani aynı harsa/kültüre sahip olduklarını iddia eder ve her iki milletin kaderinin ortak bir gelecekte olduğunu ısrarla vurgular.